Saygı, aile bireylerinde ve tüm sosyal ilişkilerde önemi yadsınamaz bir tutumdur. Bu nedenle anne ve babalar eğitim sürecindeki çocuklarında büyüklerine, yani otorite figürü olan kişilere karşı saygılı davranmaları yönünde algı oluştururlar. Bunun sonucunda saygı, başkalarından beklenen bir kavram olarak zihinlerde yer alır. Bu anlayışla eğitilen çocuk yetişkin yaşa geldiğinde çevresindeki hemen her kesten saygı bekler.
Üzerinde yaşadığımız gezegende hiçbir canlı anlamsız, önemsiz ve değersiz değildir. Var olan canlılar içinde yer alan insan türü ise fiziksel özellikleri, zeka düzeyi ve akıl yürütme becerisi açısından diğer tüm canlılardan daha üstün niteliklere sahiptir. İnsan, bu yönde geliştireceği bilinçli farkındalıkla saygı duygusunun asıl öznesininkendisi olduğunu kavrar. Böylece her birey, sadece ‘’İnsan’’ olduğu için kendisine saygı duyar. Bunun ön koşulu iseeğitim sürecindeki çocukların öncelikle kendilerine saygı duymaları yönünde eğitilmeleridir.
Aile bireylerinin ve sosyal çevrenin olumlu ve onaylayan yaklaşımları gelişim sürecindeki çocukta temel güven duygusu yaratır. Böylece çocuk kendini güvende hisseder. Bunu izleyen cesaretlendirici ve sevecen yaklaşımlar ise çocuğun kendi değerleri konusunda farkındalık geliştirmesine yol açar. Artık özerk olduğunu hisseden çocuk ilerleyen gelişim sürecinde özsaygısı yüksek bir birey olacaktır.
Özsaygı, insanın kendini benimsemesi, onaylaması vekendine değer vermesidir. Bunun sonucunda birey hem değerli hem de kendine yeterli olduğu yönünde bilinç geliştirir. Böylece sevmeye ve sevilmeye layık olduğu konusunda kaygı yaşamaz. Özsaygısı yüksek birey sorunlara çözüm üretir ve başarısızlığını kimseyi suçlamadan kabullenir. Ayrıca eleştiriye açık olduğu gibi öz eleştiriye de yatkındır. Sahip olduğu haklarını yaşamageçirirken başkalarının haklarına da saygı duyar.
Bir başka açıdan özsaygı, organizmayı harekete geçirendürtülere doyum arayışları sürecinde bireyin aşırılıklarınıdengeleme görevi üstlenir. İnsan böylece incinmemek ve başkalarını incitmemek düşüncesiyle dürtülerini denetim altında tutabilmeyi başarır. Özsaygı sorunlar karşısındagüçlü bir öfke kontrolü sağlar. Kendisine saygısı olan insanlar makam, para veya kaba kuvvet gibi etkenlerle başka insanları incitmekten, küçümsemekten ve güç gösterisinden kaçınırlar. Öte yandan insan, son derece karmaşık bir zihin yapısına ve sıkılıkla değişebilen duygu durumuna sahiptir. Bu nedenle kendisine saygısı olan insanların asla hata yapmayacakları yönünde bir anlayış sadece önyargıdır. Özsaygısı olan insanlar da hata yapabilir. Ancak kendinse saygısı olmayan insanlardan fakı, hatasının farkına vararak benzer hataları tekrarlamamasıdır.
Bu nitelikleri nedeniyle özsaygı sosyal ilişkilerde uyumun, iş yaşamında başarının ve aile ortamında huzurun temelini oluşturur.
